Koronavirüs Nedir?
Yeni Koronavirüs (COVID-19), ilk olarak Çin'in Wuhan Eyaleti'nde Aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda, 13 Ocak 2020'de tanımlanan bir virüstür.
§ Belirtileri Nelerdir?
Covid-19'a bağlı semptomlar, orta dereceli ya da şiddetli olabilmektedir. Hastalık, 2-27 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan;
Yüksek ateş,
Öksürük
Boğaz ağrısı
Nefes darlığı ile karakterlidir.
§ Nasıl Bulaşır?
Hasta bireylerin öksürmeleri ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs alınabilir. Kirli ellerle göz, burun veya ağıza temas etmek risklidir.
§ Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Henüz Covid-19 virüs ailesine karşı koruma sağlayacak bir aşı henüz bulunmamaktadır. Hastalıktan korunmak için Sağlık Bakanlığı tarafından aşağıda yer alan 14 maddeye uyulması gerektiği belirtilmiştir.
1. Ellerin sık sık su ve sabun ile en az 20 saniye boyunca ovalayarak yıkanması,
2. Öksürme veya hapşırma sırasında ağız ve burnun tek kullanımlık mendille kapatılması, mendil yoksa dirsek içinin kullanılması,
3.Ağız, burun ve gözlere eller ile dokunulmaması,
4. Soğuk algınlığı belirtileri gösteren kişilerle araya en az 3, 4 adım mesafe koyulması,
5. Yurt dışı seyahatlerinin ertelenmesi ya da iptal edilmesi,
6. Yurt dışından dönüşte ilk 14 günün evde geçirilmesi, ziyaretçi kabul edilmemesi, evde izole edilerek, İzole edilmiş kişinin odasına maskesiz girilmemesi,
7. Ortamları sık sık havalandırılması,
8. Sık kullanılan yüzeylerin su ve deterjanla her gün temizlenmesi,
9. Havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanmaması,
10. Kıyafetlerin yüksek ısıda yıkanması,
11. Tokalaşma, sarılma gibi yakın temaslardan kaçınılması,
12. Güçlü bir bağışıklık sistemi için bol sıvı tüketilmesi, dengeli beslenilmesi, uyku düzenine dikkat edilmesi,
13. Soğuk algınlığı belirtileri varsa, yaşlılar ve kronik hastalığı bulunanlarla temas edilmemesi, maske takmadan dışarı çıkılmaması.
14. Düşmeyen ateş, öksürük ve nefes almada zorluk gibi şikayetler varsa, maske takarak bir sağlık kuruluşuna başvurulması.
Benzer şekilde Dünya Sağlık Örgütü de hastalığın yayılmasını önlemek adına insanlar arasında sosyal mesafenin korunmasına önem verilmesini (1 metre), ellerin sık sık sabunla yıkanmasını ve zorunlu olmadıkça evden çıkılmaması gerektiğini vurgulamıştır.
§ Salgın Sürecinin En Az Hasarla Atlatılması için Yapılması Gerekenler
Bireyler sosyal izolasyon nedeniyle kendilerini tecrit altında hissedebilmektedir. Ancak "eve hapsoldum" düşüncesi yerine, "sonunda evime, kendime veya aileme zaman ayırabiliyorum" gibi düşüncelerle perspektiflerini değiştirdiklerinde, uzun zamandır vakit ayıramadıkları işlere, aktivitelere veya hobilere zaman ayırdıklarında yaşadıkları olumsuz duygu durumlarında hafifleme görülecektir.
Yetişkinler için çalışma hayatından uzaklaşmak ve sosyal sorumlulukların sekteye uğraması bireylerde takıntılı bir şekilde coronavirüs ile ilgili araştırmalar yapmaya neden olacaktır. Varolan bilgi kirliliğini de göz önünde bulunduracak olursak bu davranışı önlemek için güvenilir kaynaklardan günün belirli bir zaman diliminde bilgi edinmek, kişilerin hem doğru bilgilere ulaşarak önlem almasını sağlamakta, diğer kişilerin yaşadıkları yoğun kaygıların kendilerine de bulaşmasını önlemekte hem de sürecin belirsizliğini en aza indirdiği için de yaşanılan olumsuz duygudurumlarını hafifletmektedir.
Öğrenciler için okulu, arkadaşlarını, ev/yurt ortamını aniden terk edip aile yanına dönme durumunda kalmak ve düzenin aniden bozulması da kişide bir takım kaygı, endişe gibi olumsuz duygulara sebep olabilmekte, sürecin belirsizliği sebebi ile sorumluluklarını erteleme (ders takibi yapmama, derslerden uzaklaşma vb.) olumsuz davranışlara neden olabilecektir. Öğrenciler de, birer yetişkin oldukları bilinciyle bu süreçte derslerine karşı olan sorumluluklarını ertelememeli, derslerin gerektirdiği disiplin ve kuralları ev ortamında sürdürmeye gayret göstermeli, akademik problemlerle karşılaşmamak adına ders takiplerini sürdürmelidir.
Evde kalma süreciyle birlikte birçok insanın gündelik rutinleri de sekteye uğramak zorunda kalmıştır. Bu yeni ve geçici duruma hem zihnimizin hem de bedenimizin uyum sağlayabilmesi için uyku, beslenme ve egzersiz düzeni gibi gündelik rutinler olabildiğince devam etmeli, ev içindeki düzen ve kuralların bozulmamasına gayret gösterilmelidir.
Sosyal izolasyon vücut direncini ve duygudurumunu olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Salgın sürecinde fiziksel sosyalleşme imkanlarımız sekteye uğramış olsa bile aile ve/veya arkadaşlarla kurulacak olan sesli/görüntülü iletişim kişilere bu süreçte hem sosyal destek sağlayarak onların duygu paylaşımı yapabilmelerine imkan sağlayacak hem de yalnızlık hissini azaltacaktır. Ek olarak bireyin, yakınlarının sağlık durumlarından haberdar olması belirsizliği en aza indireceği için yaşanılan kaygı da hafifleyecektir.
Kaygılı düşüncelerin yarattığı felaket senaryoları, zihin tarafından o anın gerçekliği gibi algılanmaktadır. En kötü senaryonun içinde olduğunu düşünen zihnin rahatlayıp gevşemesi de oldukça zordur. Bu nedenle kişilerin gün içerisinde kendilerine sıklıkla hala sağlıklı olduğunu, zor şartlarda da olsa gündelik hayatına devam ettiğini ve aldığı önlemlerin kendisini koruduğunu hatırlatmaları, zihinde aniden gelişebilecek olan felaket senaryolarının da önüne geçmektedir.
Sağlık bakanlığımızın bu Konu ile ilgili bilgilendirme videolarını birleştirerek aşağıda bilginize sunduk.
Sağlıklı günler dileriz.